TRƯ NG ð I H C KHOA H C HU Khoa Môi trư ng
BÀI GI NG
MÔI TRƯ NG VÀ CON NGƯ I
Hu , 2009
CHƯƠNG 1. M ð U
1.1 Khái ni m v môi trư ng 1.1.1. Môi trư ng Có th hi u môi trư ng theo nghĩa r ng hay h p: - theo nghiã r ng – môi trư ng là t t c nh ng gì bao quanh và có nh hư ng ñ n m t v t th hay s ki n. - theo nghĩa g n v i con ngư i và sinh v t (áp d ng trong giáo trình này), tham kh o ñ nh nghĩa: “Môi trư ng bao g m các y u t t nhiên và v t ch t nhân t o, bao quanh con ngư i, có nh hư ng t i ñ i s ng, s n xu t, s t n t i, phát tri n c a con ngư i và sinh v t” (Lu t BVMT Vi t Nam 2005). M t s thu t ng liên quan: Ho t ñ ng b o v môi trư ng là ho t ñ ng gi cho môi trư ng trong lành, s ch ñ p; phòng ng a, h n ch tác ñ ng x u ñ i v i môi trư ng, ng phó s c môi trư ng; kh c ph c ô nhi m, suy thoái, ph c h i và c i thi n môi trư ng; khai thác, s d ng h p lý và ti t ki m tài nguyên thiên nhiên; b o v ña d ng sinh h c. Ô nhi m môi trư ng là s bi n ñ i c a các thành ph n môi trư ng không phù h p v i tiêu chu n môi trư ng, gây nh hư ng x u ñ n con ngư i, sinh v t. Suy thoái môi trư ng là s suy gi m v ch t lư ng và s lư ng c a thành ph n môi trư ng, gây nh hư ng x u ñ i v i con ngư i và sinh v t. S c môi trư ng là tai bi n ho c r i ro x y ra trong quá trình ho t ñ ng c a con ngư i ho c bi n ñ i th t thư ng c a t nhiên, gây ô nhi m, suy thoái ho c bi n ñ i môi trư ng nghiêm tr ng. 1.1.2. Các thành ph n c a môi trư ng t nhiên • Th ch quy n (lithosphere) hay còn g i là ñ a quy n hay môi trư ng ñ t • Sinh quy n (biosphere) còn g i là môi trư ng sinh h c. • Khí quy n (atmosphere) hay môi trư ng không khí • Th y quy n (hydrosphere) hay môi trư ng nư c (M t s tài li u còn phân chia thêm trí quy n – noosphere) 1.1.3. Các ch c năng cơ b n c a môi trư ng V i sinh v t nói chung và con ngư i nói riêng, môi trư ng có các ch c năng: • là không gian sinh s ng cho con ngư i và sinh v t; • là nơi ch a ñ ng các ngu n tài nguyên c n thi t cho ñ i s ng và s n xu t c a con ngư i; • là nơi...